Maarten Nijman fietste in 2018 door Schotland, zo’n 700 kilometer tegen de klok in van Edinburgh naar Glasgow en langs Loch Ness. Hier volgt zijn relaas.
Vakantie op de fiets spreekt niet iedereen aan, maar denk eens aan de voordelen van zo’n reis: je komt fitter terug dan was voor de vakantie en je ziet het landschap op het juiste tempo voorbij komen om alles in je op te nemen. En dan als kers op de slagroom is het ook nog een hele duurzame manier van vakantie vieren. Maar waar loop je in de praktijk tegenaan. En hoe duurzaam is het eigenlijk?
Na een eerdere vakantie met het gezin langs de LF1 in Nederland – het lange afstandsfietspad langs de kust – werd het tijd voor een nieuwe uitdaging. Ik had al een tijd het verlangen een keer naar Schotland te reizen. Een ideale gelegenheid voor een nieuw fietsavontuur. En in goed overleg – ze konden me thuis wel een week missen – heb ik een boot geboekt van IJmuiden naar Newcastle.
De eerste duurzaamheidsuitdaging
Vanaf ons huis is het eenvoudig fietsen naar IJmuiden. Maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen. Dan moet je dus met de trein naar … ehm. Ja, er is geen treinstation in IJmuiden. Dus je zal vanaf Beverwijk of Driehuis het laatste stuk moeten fietsen. Bij de bootterminal aangekomen valt op dat het inschepen helemaal is ingericht op de auto. En te vroeg komen is niet nodig, je gaat als fietser waarschijnlijk als laatste aan boord. En dan zit je op een schip dat bepaald niet op schone energie vaart. Het was ook schokkend toen ik na terugkomst de krant opensloeg om te lezen dat de scheepvaart wereldwijd een van de grootste vervuilers is, vergelijkbaar met alle auto’s.
Verder naar het noorden
Schotland. Daar was ik dan. Een lang gekoesterde droom was nu werkelijkheid geworden en vanaf de boot reed ik mijn eerste kilome… eh miles. Aan de linkerkant van de weg uiteraard. Op naar het station van Newcastle, want ik wilde mijn fietstocht starten in Edinburgh. Overigens start hier ook een mooi fietspad – ja, in Engeland zijn een aantal prima fietspaden te vinden. Op de site van Sustrans vind je prima informatie over alle routes, die grotendeels vrij van het autoverkeer liggen.
Maar je kan ook prima je fiets meenemen in de treinen. Je moet even wennen aan het sterk geprivatiseerde sporennetwerk in Engeland. Niet alle treinen zijn ingericht op grote aantallen fietsen. En het is even zoeken naar het juiste loket voor een ticket. Bovendien is het slim om even te vragen naar de prijzen. Een half uurtje later vertrekken kan je soms wel tien pond of meer schelen.
En als het regent?
Oké, laten we eerlijk zijn. In Schotland is het gewoon niet altijd mooi zonnig. Ik had redelijk geluk de rest van de week, maar die eerste dag was behoorlijk regenachtig.
Dit is allereerst een mentaal dingetje, en ook wel een materiaal dingetje. Want een met goede regenjas en regenbroek blijf je wel droog. Daarnaast heb ik per dag de beslissing gemaakt om te kamperen of een goedkoop pension of hotel te zoeken. Ik vind het zelf niet zo leuk om een tent op te zetten in de regen. Maar sommige mensen hebben daar niet zo’n moeite mee.
Gelijkgestemden
Als je door het landschap fiets, duurt het niet lang of je komt ook andere vakantiefietsers tegen. Even zwaaien, maar soms is er ook ruimte voor een gesprekje. Ik kwam onderweg een Schot tegen die op een racefiets met een grote rugzak van Lands End naar John O’Groats aan het fietsen was in een week. Dat is de UK van punt tot punt, zo’n 1900 kilometer. Iedereen een uitdaging op z’n eigen niveau dus.
Ook voor Veggies
Bij Schotland heb je misschien niet meteen een beeld van een vegetarische eetcultuur. Dat was ook mijn aanname. Die eerste avond had ik mij maar neergelegd bij het feit dat het hotel geen vegetarische varianten op de menukaart had staan. Na een flinke fietstocht en stevige trek word je misschien wat minder principieel. De verrassing volgde dan ook de volgende ochtend toen mij bij het ontbijt werd gevraagd of ik liever de vegetarische variant had. Ja dus! Vanaf dat moment overal maar even nagevraagd en altijd kans gezien om iets vegetarisch te eten. En uiteraard kun je op de camping lekker zelf aan de slag.
Het fietspad
Op meer plaatsen dan ik had verwacht liggen in de Highlands fietspaden. Het is wel verstandig om goede banden op de fiets te monteren. Je komt niet altijd uit op een strakke baan asfalt zoals dat we in Nederland gewend zijn. Ik heb de hele reis geen lekke banden gehad.
Daar staat tegenover dat je langs bijzondere plekken rijdt. Vaak stil en van indrukwekkende schoonheid. En als je dat te snel gaat, zijn er veel plekken om even stil te staan. Vergeet je gemiddelde snelheid maar en geniet van je reis. Dat gemiddelde is op andere momenten toch al een uitdaging. Naarmate je verder naar het noorden reist, kunnen hellingen steiler worden. Maar ja, op loopsnelheid heb je nog meer tijd om de omgeving in je op te nemen.
Overvaren
Aan de westkant van Schotland liggen prachtige meren. Ook daar kun je als fietser prima doorheen reizen. Er zijn verschillende pontjes die je naar de andere kant brengen. De een wat primitiever dan de ander. Ook hier geldt dat je geen haast moet hebben, maar veel verbindingen gaan vrij frequent in het hoogseizoen.
En ook hier weer een aantal schitterende fietspaden, zoals een schitterende weg in de buurt van Oban. En ja, aan het einde van de dag kun je dan ook nog met je vermoeide benen de lokale whiskystokerij bezoeken.
En weer terug
Zo’n kleine 700 kilometer later vertrek ik met de trein vanuit Glasgow naar Newcastle en de volgende dag sta ik weer bij de veerboot naar Nederland. Gekscherend bedenk ik dat je voetafdruk met de fiets wel heel klein is, afgezien van een paar druppies kettingolie. Eigenlijk zou ik een volgende keer naar Engeland moeten zeilen, want het meenemen van fietsen in de Eurostar treinen is in Nederland nog geen optie (gek genoeg wel vanaf Brussel). Maar ook zonder overtocht kun je een mooie fietsvakantie beleven. Wil je de voetafdruk nog kleiner houden, dan kun je kiezen voor prachtige fietsreizen naar Frankrijk, Duitsland en verder.
Maarten Nijman
